การพัฒนาตัวเองของคนศูนย์ใจ

คนเบอร์ 2 เบอร์ 3 และเบอร์ 4 คนกลุ่มนี้ พยายามสร้างภาพลักษณ์ เพื่อให้ผู้อื่นตอบสนองกลับมาอย่างที่ตนต้องการ มีความกังวลว่าคนอื่นจะมองเขาอย่างไร สุดท้ายผลที่เกิดตามมาคือ ความรู้สึกว่าไม่มีใครเห็นคุณค่าตัวตนที่แท้จริงของพวกเขา ทำให้รู้สึกเศร้า ซึ่งเป็นอารมณ์ที่เกี่ยวกับศูนย์ใจ

* ตัวอย่างคนมีชื่อเสียงศูนย์ใจ จากการวิเคราะห์ของผู้เชี่ยวชาญเอ็นเนียแกรมหลายท่าน

บุคลิกภาพคนเบอร์ต่างๆ ในศูนย์ใจที่เกิดจากการสร้างภาพลักษณ์

เบอร์ 2 สร้างภาพลักษณ์เป็นคนน่ารัก ใจดี ห่วงใยผู้อื่น เพื่อให้คนอื่นยอมรับ และเห็นค่าของเขา

เบอร์ 3 สร้างภาพลักษณ์เป็นคนมั่นใจในตนเอง และประสบความสำเร็จ เพื่อให้ได้การเคารพยกย่องจากคนอื่น

เบอร์ 4 สร้างภาพลักษณ์เป็นคนที่มีเอกักษณ์แตกต่างแหวกแนว แล้วใช้ความรู้สึกที่ละเอียดอ่อน เพื่อไม่ให้รู้สึกว่าตัวเองต่ำต้อย

จะเห็นได้ว่า แม้คนแต่ละเบอร์อยู่ในศูนย์ใจเหมือนกัน ก็จะมีการตอบสนองเพื่อสร้างภาพลักษณ์ของตนที่ไม่เหมือนกัน ดังนั้นการพัฒนาตนเองจึงมีแนวทางที่แตกต่างกันดังนี้

การพัฒนาตัวเองของคนเบอร์ 2

คนเบอร์สองต้องการเป็นที่ชื่นชมและไม่ต้องการรู้สึกว่าตนไร้ค่าจึงเอาใจใส่ผู้อื่นมากกว่าตัวเอง สิ่งนี้เป็นแรงจูงใจและแรงขับที่แท้จริง ที่ทำให้เขาสามารถสร้างสัมพันธ์และเข้าอกเข้าใจผู้อื่น จนบางครั้งเขาใช้มันไปในทางที่เกิดผลเสียทั้งต่อตัวเองและคนรอบตัว ดังนั้น การเข้าถึงปีก (หนึ่งและสาม) และลูกศร (แปดและสี่) อาจช่วยให้เกิดความสมดุลในตัวเบอร์สองเองได้

ถุงผ้าพัฒนาคนเบอร์ 2 (คลิ้กเพื่อขยาย)

การพัฒนาด้วยปีก

ใช้ปีก 1 (Learn to discern) การฝึกใช้ปีกหนึ่ง จะช่วยให้เกิดความสมดุล ระหว่างเอาใจใส่คนกับการเน้นหน้าที่ ที่ “ควรต้องทำ”ในงาน จะมองสถานการณ์และผู้คนได้ชัดขึ้น ใส่ใจกับรายละเอียด มีความหนักแน่น สามารถปฏิเสธคนได้มากขึ้น และไม่ต้องคอยกังวลว่า คนอื่นจะตอบสนองต่อเขาอย่างไร เมื่อเขากล้าแสดงออกในแบบนี้

ใช้ปีก 3 (Seek respect) คนเบอร์สองจะกล้าที่จะแสดงตนต่อหน้าคนอื่นมากขึ้น เช่น อยู่ในตำแหน่งผู้นำระดับสูง และกล้าแสดงออกถึงความอยากประสบความสำเร็จของตน ที่จริงแล้ว เขามักพยายามทำตนให้คนอื่นเคารพมากพอๆ กับให้คนอื่นชื่นชอบ

การพัฒนาด้วยลูกศร

ลูกศรไปเบอร์ 8 (Care less about how others react to you) ลูกศรเบอร์สองที่เชื่อมโยงด้วยลูกศรไปที่แปดได้ดี จะรู้สึกถึงอำนาจภายในส่วนลึกของตนเอง จะตรงไปตรงมา กล้าหาญ และรับรู้ถึงพลังในตัวและพลังของความโกรธของตัวเองได้มากขึ้น

ลูกศรจากเบอร์ 4 (Go deep inside yourself) เบอร์สองที่เชื่อมโยงกับลูกศรสี่ได้ดีจะมีอารมณ์ที่ลึกซึ้งยิ่งขึ้น เพราะเขาให้ความสำคัญกับปฏิกิริยาทาง “อารมณ์ของตัวเอง”มากเท่าๆ กับ “ของคนอื่น” นอกจากนี้ ยังกล้าคิดแตกต่างจากคนอื่นมากขึ้นด้วย

การพัฒนาตัวเองของคนเบอร์ 3

คนเบอร์ 3

คนเบอร์สามมองหาความเคารพยกย่อง และหลีกเลี่ยงความล้มเหลว จึงอาจทั้งผลักและดันตัวเองอย่างหนักหน่วง ด้วยการยึดติดกับเป้าหมายและแผนการ และยึดถืองาน (หรือบทบาทที่คนรอบข้างจะนับถือ) เป็นตัวตนมากไป จนอาจถึงกับลืมตัวตนที่แท้จริงของตัวเอง ผลที่เกิดขึ้นคือ เขาไม่ได้รู้สึกว่า ตัวตนของเขามีค่าอะไร การใช้ปีก (เบอร์สองและสี่) และลูกศร (เบอร์เก้าและหก) จะสามารถช่วยถ่วงดุลสิ่งเหล่านี้ได้

ถุงผ้าพัฒนาคนเบอร์ 3 (คลิ้กเพื่อขยาย)

การพัฒนาด้วยปีก

ใช้ ปีก 2 (Show more personal warmth
and empathy) เบอร์สามจะไวต่อความรู้สึกของคนอื่น มีน้ำใจ และมีความตั้งใจช่วยเหลือผู้อื่นทั้งในเรื่องงานและชีวิตส่วนตัวมากขึ้นด้วย

ใช้ ปีก 4 (Tap your creativity) เพื่อให้เข้าถึงอารมณ์ความรู้สึกส่วนลึกของตัวเอง ยินดีพูดคุยเรื่องอารมณ์ความรู้สึก มีความเป็นกันเองมากขึ้น 

การพัฒนาด้วยลูกศร

เข้าถึงลูกศรที่ไปเบอร์ 9 (Learn genuine humility) เมื่อเบอร์สามเชื่อมโยงไปยังลูกศรเก้าได้ จะช่วยให้เข้าถึงความอ่อนโยน มีชีวิตง่ายๆ สบายๆ ไม่รีบเร่ง มีความสุขจากการทำสิ่งต่างๆ นอกเหนือจากความสำเร็จ

ลูกศรจากเบอร์ 6 (Push yourself to be completely honest) การเข้าถึงลูกศรนี้ ช่วยเบอร์สามในเรื่องการคิดวิเคราะห์ และวางแผนได้ลึกซึ้งยิ่งขึ้น และไม่ขลุกกับงานจนลืมความรู้สึกแท้จริงของตัวเอง

การพัฒนาตัวเองของคนเบอร์ 4

คนเบอร์ 4 มีความปรารถนาอย่างแรงกล้าในการแสดงออกถึงความรู้สึกของตนเอง การคบหากับผู้อื่นอย่างลึกซึ้ง และการหลีกเลี่ยงการถูกปฏิเสธ ความรู้สึกว่าตนเองไม่ดีพอ อาจทำให้เขาแสดงอารมณ์อย่างรุนแรง หรือใช้ความรู้สึกส่วนตัวค่อนข้างมาก และยังมีแนวโน้มที่จะมีอารมณ์ที่สนุกสุดขีด สลับกับความหดหู่สิ้นหวัง และไม่สามารถบอกความต้องกรและความตั้งใจของตนออกมาได้โดยง่าย การใช้ลักษณะของปีก (เบอร์สามและห้า) และลูกศร (สองและหนึ่ง) อาจช่วยลดสิ่งเหล่านี้ เพื่อให้มีสมดุลในตัวมากขึ้น

ถุงผ้าพัฒนาคนเบอร์ 4 (คลิ้กเพื่อขยาย)

การพัฒนาด้วยปีก

ใช้ปีก 3 (Stay in charge of yourself) เมื่อใช้ปีกสาม คนเบอร์สี่จะลงมือทำสิ่งต่างๆได้มากขึ้น กระตือรือร้นอย่างสม่ำเสมอ มีความมั่นใจและท่าทีที่สง่างาม สบายใจกับการปรากฎตัวให้คนเห็นแทนที่จะเก็บตัวหรือไม่มั่นใจ 

ใช้ปีก 5 (Value your mental clarity) คนเบอร์สี่ที่เข้าถึงปีกห้า จะวิเคราะห์และอยู่กับความเป็นจริงมากขึ้น จากเดิมที่มักปล่อยตัวปล่อยใจตามอารมณ์ตัวเองในการคบหากับผู้อื่น นอกจากนี้ ยังสามารถมองสถานการณ์อย่างพินิจพิเคราะห์มากขึ้น ใช้อารมณ์ตอบโต้น้อยลง และรู้จักยับยั้งชั่งใจมากขึ้น

การพัฒนาด้วยลูกศร

ลูกศรไปเบอร์ 2 (Focus on others) เบอร์หนึ่งที่มีความเชื่อมโยงกับลักษณะของเบอร์สองจะช่วยให้เขาหันไปสนใจผู้อื่นมากขึ้น ซึ่งช่วยให้เขาสามารถตอบสนองผู้อื่น และมีปฏิสัมพันธ์ที่คงเส้นคงวามากขึ้น

ลูกศรจากเบอร์ 1 (Take care of business) เมื่อฝึกให้เข้าถึงลูกศรเบอร์หนึ่ง จะช่วยให้เขามองเห็นผู้คนและเหตุการณ์ต่างๆ ด้วยใจที่เป็นกลางและชัดเจนมากขึ้น แทนที่จะใช้อารมณ์และความรู้สึกเป็นเครื่องตัดสิน ดังนั้น เขาจึงมีความสมดุลและความชัดเจนกับความคิดอารมณ์ความรู้สึก และใส่ใจกับรายละเอียดต่างๆ ได้ดีขึ้นด้วย

มาถึงตรงนี้ แนวทางการพัฒนาตนเองสู่ความสมดุลด้วยการตั้งทิศ (ลูกศร) และติดปีก ให้กับเบอร์เอ็นเนียแกรมหลักของคุณ ก็จบครบทั้งสามศูนย์ หวังว่าคงทำให้เห็นภาพว่า หากมุ่งพัฒนาตัวตนอย่างจริงจังตามแนวทางที่เฉพาะเจาะจงของคนแต่ละเบอร์แล้ว ชีวิตเราก็จะมีความยืดหยุ่นและสมดุลมากกว่าที่เคยเป็นมา อย่าลืมนะครับว่า ชีวิตเรานี้สั้นนัก เราสามารถเป็นอะไรที่ยิ่งใหญ่กว่าตัวตน ตามเบอร์เอ็นเนียแกรมของเรา ผมหวังเป็นอย่างยิ่งว่า แนวทางการพัฒนาตนเองด้วยปีกและลูกศรที่เสนอมานี้ จะช่วยให้หลายคนได้ออกจากคุกแห่งตัวตนอันคับแคบ ที่คุมขังคุณมาชั่วชีวิตโดยที่คุณไม่รู้ตัว

สุดท้ายนี้ อย่าลืมว่า การพัฒนาตัวเองก็เหมือนการออกกำลังกาย ในระยะแรก เมื่อคุณเริ่มฝึกในสิ่งที่ไม่คุ้นเคย  คุณอาจรู้สึกว่ามันฝืน ขอให้ค่อยๆ ฝึก ทีละนิด แต่ทำอย่างต่อเนื่อง แต่เมื่อปรับตัวได้แล้ว คุณจะสามารถทำมันได้อย่างลื่นไหลมากขึ้น จนเป็นธรรมชาติเอง แล้วคุณจะพบผลลัพธ์ที่น่าอัศจรรย์จากการเปลี่ยนแปลงตัวตนของคุณ  

ลองดูครับ แล้วหากมี feedback อย่างไร มาบอกกันบ้างนะครับ

เรื่องอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง: รู้จักคนทั้ง 9 แบบในเอ็นเนียแกรม และตรวจสอบตนเองอย่างคร่าวๆ คลิ้กที่นี่

อ. วาจาสิทธิ์ ลอเสรีวานิช (CPA, MBA, MA)
MD บ. สยามเอ็นเนียแกรม คอลซัลติ้ง จำกัด
– Certified Enneagram Trainer, Accredited Enneagram Teacher (IEA)
– Certified MBTI Practitioner
– ประสบการณ์ในบริษัทต่างๆ 20 ปี (ตำแหน่งสุดท้าย Finance & HR Director – Bisnews AFE)
– นำการสัมมนาหลักสูตร เอ็นเนียแกรม ให้กับองค์กรต่างๆ มากกว่า 500 รุ่น
– แปลหนังสือเอ็นเนียแกรม และอื่นๆ รวม 14 เล่ม